Formy działalności wydawniczej Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w 2019 roku – podtrzymywanie tradycji i realizacja wyzwań współczesności.

Najważniejszą pozycją, wydawaną corocznie przez Bibliotekę jest Bibliografia Ekonomicznych i Społecznych Zagadnień Pracy. W ubiegłym roku ukazał się kolejny, 49 rocznik Bibliografii, obejmujący piśmiennictwo polskie za 2018 rok oraz uzupełnienia z lat poprzednich. W dwuczęściowym roczniku wydawnictwa zwarte i artykuły usystematyzowano w trzynastu działach głównych z poddziałami pierwszego i drugiego stopnia oraz hasłami przedmiotowymi, uwidocznionymi w spisie treści. Bibliografia jest opracowaniem częściowo adnotowanym. Zawiera adnotacje wyjaśniające i zawartościowe. Adnotacji wyjaśniającej użyto, gdy tytuł nie wskazuje jednoznacznie na treść dokumentu lub kiedy konieczne jest wyjaśnienie lub dopowiedzenie jego treści. Zawartościowa natomiast, pojawia się przy publikacjach zbiorowych, których z kolei zawartość treściowo-tematyczna, w zależności od przydatności materiału, została zaprezentowana w całości, z poprzedzającym słowem „Treść”.

Najważniejszą pozycją, wydawaną corocznie przez Bibliotekę jest Bibliografia Ekonomicznych i Społecznych Zagadnień Pracy. W ubiegłym roku ukazał się kolejny, 49 rocznik Bibliografii, obejmujący piśmiennictwo polskie za 2018 rok oraz uzupełnienia z lat poprzednich. W dwuczęściowym roczniku wydawnictwa zwarte i artykuły usystematyzowano w trzynastu działach głównych z poddziałami pierwszego i drugiego stopnia oraz hasłami przedmiotowymi, uwidocznionymi w spisie treści. Bibliografia jest opracowaniem częściowo adnotowanym. Zawiera adnotacje wyjaśniające i zawartościowe. Adnotacji wyjaśniającej użyto, gdy tytuł nie wskazuje jednoznacznie na treść dokumentu lub kiedy konieczne jest wyjaśnienie lub dopowiedzenie jego treści. Zawartościowa natomiast, pojawia się przy publikacjach zbiorowych, których z kolei zawartość treściowo-tematyczna, w zależności od przydatności materiału, została zaprezentowana w całości, z poprzedzającym słowem „Treść”. W przypadku przedstawienia tylko wybranych rozdziałów, zastosowano poprzedzający wyraz „Z treści”. Adnotacja wymienia autorów, tytuł i numery stron wybranych rozdziałów. Przypisek znajdujący się przy opisie artykułu w języku obcym, opublikowanego w polskim czasopiśmie naukowym, zazwyczaj zawiera translację tytułu. Główną konstrukcję Bibliografii uzupełniają pieczołowicie opracowane indeksy: alfabetyczny, zawierający spis autorów, redaktorów, tytułów dzieł zbiorowych, wykaz skrótów tytułów czasopism i wydawnictw ciągłych, objaśnienia skrótów nazw instytucji wydawniczych, wykaz skrótów i wykaz symboli, umożliwiające odbiorcom szybkie dotarcie do elementów głównej treści bibliografii, pozwalające ocenić zawartość treściową i zaoszczędzić żmudnych i długotrwałych poszukiwań. Należy nadmienić, że od roku 2013 dostęp do treści Bibliografii Ekonomicznych i Społecznych Zagadnień Pracy jest możliwy z naszej strony www.gbpizs.gov.pl, ułatwia go również dodana do wydawnictwa płyta CD. Z wcześniejszych roczników można skorzystać w wersji papierowej na miejscu w czytelni.

Realizację ubiegłorocznego planu wydawniczego naszej Biblioteki stanowi Bibliografia monotematyczna Bezpieczeństwo i higiena pracy 2013-2018. Pozycja jest rodzajem bibliografii dziedzinowej. Tradycja wydawania opracowań o profilu monotematycznym, dotyczących jednej dziedziny z obszaru tematycznego pracy i zabezpieczenia społecznego, sięga w naszej jednostce naukowej lat siedemdziesiątych XX wieku. Najnowsza pozycja z tego zakresu, jest jednocześnie piątą publikacją Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, poświęconą zagadnieniom bezpieczeństwa i higieny pracy. Celem jej stworzenia było ponowne przybliżenie tej tematyki wszystkim zainteresowanym i opracowanie narzędzia źródłowego, ważnego i pomocnego przy zbieraniu literatury przez użytkowników naszej Biblioteki. Zebrane przez pracowników Działu Informacji Naukowej piśmiennicze materiały źródłowe dotyczą zagadnień ogólnych bhp, jego aspektów prawnych, ekonomicznych, ochrony zdrowia w pracy, organizacji i zarządzania bhp, warunków pracy w różnych środowiskach, ochrony zdrowia pracowników i medycyny pracy, wypadków przy pracy i ergonomii. Bibliografia rejestruje też publikacje z zakresu statystyki, wydawnictwa zwarte, ich fragmenty, a także artykuły z czasopism polskich, także w języku angielskim, które ukazały się na przestrzeni sześciu lat. Materiał zebrano, wykorzystując kartoteki, których posesorem jest Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, własne wydawnictwa informacyjne, znajdujące się w GBPiZS oraz dostępne w Internecie bazy danych. Opracowanie liczy 1474 pozycji, usystematyzowanych w piętnastu działach. Bibliografię uzupełniają wykazy skrótów tytułów czasopism, instytucji wydawniczych, skrótów i symboli oraz indeks alfabetyczny.

W 2019 r. w serii Bibliografie ukazały się również trzy bibliografie osobowe, podsumowujące dłuższy okres działalności i rejestrujące dorobek piśmienniczy naukowy i dydaktyczny: prof. Juliana Auleytnera, dr. Tadeusza Majewskiego i dr. Henryka Bednarczyka. Bibliografia prac prof. Auleytnera (za lata 1971-2018), polskiego ekonomisty, specjalisty od spraw polityki społecznej, wykładowcy uniwersyteckiego, rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej im. Janusza Korczaka i członka Komitetu Prognoz Polska 2000 plus przy Prezydium PAN, obejmuje dorobek naukowy Profesora w układzie chronologicznym. W ramach danego roku zastosowano szeregowanie alfabetyczne, zaś na końcu, po trzech gwiazdkach, wyodrębniono prace redakcyjne oraz recenzje. Materiał zaprezentowano w czterech działach: pierwszy Wykaz prac prezentuje książki, artykuły z czasopism, rozdziały z opracowań zbiorowych, referaty konferencyjne, głosy w dyskusji, wprowadzenia, prace redaktorskie i recenzje prac innych autorów. Dział drugi zawiera publikacje Profesora z dziedziny historii Poczty Polskiej, będącej Jego pasją. Dział trzeci zawiera spis prac niepublikowanych, opinie, recenzje i oceny prac. Dział czwarty przedstawia wykaz prac doktorskich, nad którymi opiekę naukową sprawował Profesor. Do opracowania bibliografii wykorzystano: Bibliografię Zawartości Czasopism, Przewodnik Bibliograficzny, bazę: Nauka Polska oraz wydawnictwa Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego: Bibliografię Ekonomicznych i Społecznych Zagadnień Pracy, Informator o pracach doktorskich i habilitacyjnych oraz materiały dostarczone przez Profesora. Zastosowano skróconą formę opisu bibliograficznego, pozwalającą na identyfikację pozycji. Przy pozycjach dotyczących prac niepublikowanych, w opisie posłużono się informacjami pochodzącymi od Autora. Uzupełnienie Bibliografii stanowi indeks form działalności publikacyjnej. Drugą, wydaną w ubiegłym roku pozycją bibliograficzną o profilu osobowym jest Bibliografia prac dr. Tadeusza Majewskiego (za lata 1958-2016), doktora psychologii, specjalisty psychologii i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, jednego z założycieli Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym (TPG), członka i działacza Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem (TWK), eksperta TWK ds. rehabilitacji osób niepełnosprawnych i głuchoniemych oraz kontaktów zagranicznych, działacza Polskiego Związku Niewidomych oraz Fundacji Polskich Niewidomych i Słabowidzących „Trakt”, członka Społecznej Rady Naukowej PZN. Bibliografia obejmuje dorobek naukowy doktora (1931-2018) w układzie chronologicznym. W ramach danego roku zastosowano szeregowanie alfabetyczne, z wyodrębnionymi na końcu recenzjami. Na wykaz prac składają się: książki, artykuły z czasopism, rozdziały z opracowań zbiorowych, referaty na konferencje i recenzje prac innych autorów. Przy opracowaniu tej bibliografii wykorzystano cykliczne wydawnictwa Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego: Bibliografię Ekonomicznych i Społecznych Zagadnień Pracy a także Przewodnik Bibliograficzny, Bibliografię Zawartości Czasopism i materiały dostarczone przez córkę Doktora Tadeusza Majewskiego. Pozycje, których nie udało się zweryfikować z powodu niemożności, czy trudności w dostępie do materiałów oryginalnych, oznaczono gwiazdką (*). Oznacza ona także braki w opisach (brak numeru czasopisma czy stron). Uzupełnieniem bibliografii jest wykaz tytułów czasopism i wydawnictw ciągłych, wykaz skrótów nazw instytucji wydawniczych, wykaz skrótów i symboli oraz indeks form działalności publikacyjnej. Ostatnim z ubiegłorocznych dokonań środowiska bibliotekarskiego związanego z Ośrodkiem Informacji Naukowej Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w zakresie realizacji inicjatyw wydawniczych, jest ukazanie się w serii Bibliografie – Bibliografii prac dr. Henryka Bednarczyka (za lata 1976-2019), profesora Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego, Instytutu Technologii Eksploatacji w Radomiu, inicjatora pierwszych badań dotyczących pracy i technologii, projektowania opisów, standardów kwalifikacji/kompetencji zawodowych, innowacyjnych modułowych programów i technologii kształcenia. Bibliografia składa się z trzech głównych działów: Wykazu prac publikowanych, Wykazu prac niepublikowanych oraz Opieki naukowej. Każdy dział podzielony został na poddziały, w ramach których zastosowano podział w układzie chronologicznym. W ramach danego roku posłużono się szeregowaniem alfabetycznym. Materiał z pierwszego działu prezentuje monografie naukowe (autorstwo i redakcja), artykuły naukowe, podręczniki, skrypty, programy nauczania, filmy dydaktyczne, ekspertyzy, raporty, recenzje monografii, komentarze w czasopismach i omówienie konferencji naukowych. Dział drugi zawiera niepublikowane referaty i recenzje, natomiast trzeci wykaz prac, których promotorem był Profesor oraz recenzje prac doktorskich i habilitacyjnych. Przy opracowaniu bibliografii posłużono się cykliczną publikacją Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego: Bibliografią Ekonomicznych i Społecznych Zagadnień Pracy. Wykorzystano też Bibliografię Zawartości Czasopism oraz Przewodnik Bibliograficzny i materiały dostarczone przez Pana prof. Henryka Bednarczyka. Uzupełnienie głównego trzonu bibliografii stanowi wykaz skrótów i wykaz symboli.

Jednym z celów GBPiZS, od jej powstania, obok prac związanych z gromadzeniem, opracowaniem i udostępnianiem zbiorów jest prowadzenie aktywności wydawniczej. Szczycimy się stałym kontynuowaniem tej chlubnej tradycji, czego wyrazem jest przedstawiony w artykule bilans ubiegłorocznej działalności wydawniczej, w obszarze obejmującym seryjne wydawnictwa bibliograficzne. Również w następnych latach planujemy powiększać dorobek wydawniczy naszej książnicy, wzbogacając serię Bibliografie o nowe pozycje, stanowiące kontynuację tematów z ubiegłych lat (w obszarze bibliografii monotematycznych) lub podejmowanie nowych (w zakresie bibliografii osobowych). Warto odnotować, ze jednym z elementów wzbogacania naszej działalności edytorskiej jest wykorzystywanie nowych technologii i możliwości technicznych. Tradycyjnemu wydaniu papierowemu każdej bibliografii towarzyszy płyta CD. Dostęp do wszystkich wydanych pozycji jest również możliwy za pośrednictwem Biblioteki Cyfrowej GBPiZS.